Có nhiều phương pháp khác nhau để tiến hành điều trị khởi đầu cho các đợt gút cấp, bao gồm thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs), colchicin, glucocorticoid đường uống toàn thân hoặc đường tiêm nội khớp. Mỗi phương pháp đều đã được chứng minh có hiệu quả trong điều trị đợt gút bùng phát. Sự khả dụng của nhiều phương pháp tiếp cận như vậy cho phép lựa chọn tác nhân điều trị thích hợp nhất cho từng trường hợp bệnh nhân cụ thể với những đặc điểm cá thể khác nhau, từ đó làm tăng khả năng đạt được lợi ích cao nhất và làm giảm nguy cơ tác dụng phụ của các thuốc sử dụng.
I. Các yếu tố ảnh hưởng đến lựa chọn thuốc
- Đặc điểm về y tế và sức khoẻ nền của bệnh nhân
– Các bệnh đồng mắc hiện có (đặc tính, số lượng và tình trạng lâm sàng hiện tại)
– Tiền sử bệnh lý (đặc biệt là bệnh thận, gan, tim mạch, tiêu hoá và đái tháo đường)
– Các thuốc đang sử dụng đồng thời
– Tình trạng nhiễm trùng đồng thời
– Bệnh dị ứng
– Thai kỳ
- Đặc điểm bệnh sử gút ở những bệnh nhân đã được chẩn đoán trước đó
– Tổng số đợt bùng phát
– Mức độ của đợt bùng phát xảy ra gần đây
– Sự đáp ứng với các thuốc kháng viêm (khả năng dung nạp và hiệu quả)
- Đặc điểm của đợt bùng phát gút thời điểm hiện tại
– Thời gian từ khi khởi phát triệu chứng cho đến khi được đánh giá điều trị
– Số lượng khớp bị ảnh hưởng và khả năng tiếp cận đường tiêm của khớp viêm
– Bối cảnh lâm sàng xảy ra đợt bùng phát (khi bắt đầu liệu pháp hạ urat huyết thanh, trong giai đoạn hậu phẫu, hoặc khi không thể dùng thuốc đường uống)
- Đặc điểm xã hội và cá nhân của từng bệnh nhân
– Sự sẵn có của thuốc điều trị và chi phí chi trả
– Địa điểm của bệnh nhân (điều trị tại nhà hay cơ sở y tế)
– Kinh nghiệm của bác sĩ điều trị
– Sự đồng thuận của bệnh nhân đối với thủ thuật chọc khớp và tiêm khớp
II. Quản lý và lựa chọn tác nhân NSAIDs
Các thuốc NSAIDs đường uống tiềm năng, chẳng hạn như Naproxen (500 mg x 2 lần mỗi ngày) là biện pháp thay thế hiệu quả nhằm quản lý đợt bùng phát gút, đặc biệt ở những bệnh nhân trẻ (dưới 60 tuổi) và không mắc bệnh thận, bệnh tim mạch hoặc bệnh đường tiêu hoá đang diễn tiến. Tất cả các loại NSAIDs không chọn lọc, giá thành phù hợp và sẵn có cho các bệnh nhân trong đợt bùng phát, có thể mang lại hiệu quả và an toàn tương tự như các thuốc khác nếu chỉ sử dụng trong thời gian ngắn hạn.
Bệnh nhân không nên sử dụng đồng thời nhiều hơn một loại NSAIDs. Trước khi điều trị, các bác sĩ lâm sàng nên hỏi cẩn thận về thuốc bệnh nhân đang sử dụng, bao gồm cả các loại không kê đơn, nhằm tránh sử dụng ngoài ý muốn.
Nhóm NSAIDs phát huy hiệu quả cao nhất khi bắt đầu điều trị trong vòng 48 giờ kể từ khi xuất hiện các triệu chứng. Sau khi đạt được sự thuyên giảm đáng kể triệu chứng, thuốc có thể được giảm liều, tuy nhiên, nên tiếp tục duy trì trong vài ngày sau đó để có tác dụng kháng viêm tối ưu nhất.
Điều trị NSAIDs có thể ngừng sau 2 – 3 ngày kết thúc hoàn toàn các dấu hiệu lâm sàng. Thông thường, tổng thời gian điều trị NSAIDs trung bình cho một đợt bùng phát của gút vào khoảng 5 – 7 ngày. Thời gian này có thể ngắn hơn ở những bệnh nhân được tiếp cận điều trị sớm trong vòng 24 giờ kể từ khi khởi phát, hoặc có thể kéo dài hơn ở những bệnh nhân được tiếp cận điều trị trễ sau vài ngày kể từ khi các triệu chứng đầu tiên xuất hiện.
Những chống chỉ định quan trọng đối với nhóm NSAIDs cần lưu ý, bao gồm:
- Bệnh thận mạn tính với độ thanh thải creatinin dưới 60 ml/phút/1.73m2 da
- Loét dạ dày tá tràng đang diễn tiến
- Bệnh tim mạch, đặc biệt suy tim hoặc tăng huyết áp khó kiểm soát
- Dị ứng với NSAIDs
- Đang điều trị đồng thời với các thuốc kháng đông
Các tác dụng phụ của NSAIDs hầu như đều không xuất hiện với các đợt điều trị ngắn hạn, tuy nhiên, có thể xảy ra tình trạng không dung nạp tại đường tiêu hoá hoặc làm suy giảm chức năng thận.
Các đợt bùng phát, với khởi đầu điều trị trễ, có thể cần một đợt sử dụng NSAIDs dài hơn. Do đó, đối với nhóm bệnh nhân này, những biện pháp bổ sung nhằm ngăn ngừa bệnh lý dạ dày do NSAIDs là cần thiết, chẳng hạn như sử dụng kèm theo các thuốc ức chế bơm proton đặc biệt là các trường hợp dùng cho người cao tuổi hoặc bệnh nhân đã trừng có tiền sử viêm loét hoặc xuất huyết đường tiêu hoá.
Tài liệu tham khảo: Bệnh gút từ khoa học cơ sở đến thực hành lâm sàng
