1. Viêm mũi dị ứng

• • Định nghĩa: Viêm mũi dị ứng (VMDƯ) xảy ra khi mũi phản ứng quá mức với các dị nguyên gây nghẹt mũi, chảy nước mũi và khó chịu. Bệnh có thể xuất hiện quanh năm hoặc theo mùa, nặng nhẹ khác nhau ở mỗi người.
  • Triệu chứng chính: Hắt hơi nhiều, thường là từng cơn, chảy nước mũi trong, nghẹt mũi, ngứa mũi ngoài ra người bệnh có thể có kèm dấu hiệu khác như ngứa mắt, đỏ mắt, chảy nước mắt…
  • Nguyên nhân gây bệnh: thường do tác nhân từ môi trường như bụi nhà, phấn hoa, lông thú, khói thuốc hay ô nhiễm không khí. Thời tiết thay đổi thất thường và cơ địa nhạy cảm (trẻ nhỏ, người có bố mẹ bị dị ứng hoặc hen suyễn) cũng làm bệnh dễ khởi phát.

2. Biến đổi khí hậu ảnh hưởng viêm mũi dị ứng như thế nào

• • Thời tiết thất thường & khí hậu cực đoan: biến đổi khí hậu làm tăng nắng nóng, mưa bão, hạn hán, lũ lụt. Những thay đổi này gây ô nhiễm, phát tán bụi mịn và dị nguyên trong không khí.
  • Ô nhiễm không khí và bụi mịn: năm 2024, Việt Nam đứng thứ 23/138 quốc gia ô nhiễm không khí cao, ô nhiễm làm tăng phản ứng dị ứng khi tiếp xúc phấn hoa và tác nhân khác.
  • Phấn hoa và thay đổi sinh trưởng thực vật: biến đổi khí hậu làm thay đổi chu kỳ nở hoa, thậm chí kéo dài mùa hoa. Lượng phấn hoa tăng trong không khí khiến triệu chứng kéo dài.

3. Điều trị viêm mũi dị ứng

     Các nhóm thuốc thường dùng

• • Thuốc xịt mũi chứa corticosteroid tại chỗ (Beclometason dipropionat, Budesonide) hiệu quả cao trong giảm viêm, kiểm soát triệu chứng tốt nếu dùng đúng cách. Thuốc được chỉ định phòng và điều trị viêm mũi dị ứng theo mùa hoặc quanh năm. Thuốc tác dụng tại chỗ, hạn chế hấp thu toàn thân hơn so thuốc uống.
  • Thuốc kháng histamin H1 (loratadin, cetirizin) giúp giảm nhanh hắt hơi, ngứa, chảy nước mũi. Một số thuốc gây buồn ngủ, không có tác dụng kháng viêm.

     Một số sai lầm phổ biến khi điều trị viêm mũi dị ứng

• • Không dùng thuốc đều đặn hoặc ngưng khi mới giảm triệu chứng.
  • Dùng thuốc xịt mũi sai kỹ thuật.
  • Dùng thuốc không rõ nguồn gốc, không có hướng dẫn y tế.
  • Không tránh các yếu tố môi trường: bụi nhà, khói, phấn hoa, độ ẩm…

4. Biến chứng viêm mũi dị ứng

• • Ảnh hưởng đến giấc ngủ, học tập, làm việc và sinh hoạt: nghẹt mũi khiến người bệnh khó ngủ, dễ thức đêm và ngủ không sâu. Điều này làm giảm tập trung, hiệu suất học tập và ảnh hưởng phát triển, đặc biệt ở trẻ em.
  • Tăng nguy cơ viêm xoang, viêm tai giữa, viêm họng: Dịch mũi ứ đọng có thể chảy vào xoang gây viêm xoang. Trẻ nhỏ dễ bị viêm tai giữa do cấu trúc tai chưa hoàn thiện, đặc biệt khi VMDƯ kéo dài.
  • Tăng nguy cơ tiến triển thành hen phế quản: Viêm mũi dị ứng kiểm soát kém làm triệu chứng hen nặng hơn và tăng nguy cơ nhập viện. Thực tế, 40–80% bệnh nhân hen có kèm VMDƯ, và 10–40% bệnh nhân VMDƯ sẽ thành hen.
  • Ảnh hưởng tâm lý – chất lượng cuộc sống: Trẻ thường khó chịu, mệt mỏi, quấy khóc hoặc cáu gắt do triệu chứng bệnh. VMDƯ còn làm hạn chế các hoạt động vui chơi ngoài trời.

     Viêm mũi dị ứng sẽ được kiểm soát tốt nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Mọi thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Việc sử dụng thuốc phải tuân theo hướng dẫn của       bác sĩ chuyên môn.

     Nguồn tham khảo:

• Viêm mũi dị ứng: https://www.msdmanuals.com/vi/professional
• Mối quan hệ giữa biến đổi khí hậu và viêm mũi: https://www.jaci-inpractice.org/article/S2213-2198(24)00396-9/abstract
• Quyết định 3942/QĐ-BYT Về việc ban hành tài liệu chuyên môn Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các bệnh về dị ứng – miễn dịch lâm sàng.