Bạn đã bao giờ nghe bác sĩ nói “huyết áp kẹt” và lo lắng không biết điều đó có nghĩa là gì?
Dù không phổ biến như “tăng huyết áp” hay “hạ huyết áp”, nhưng huyết áp kẹt lại là một dấu hiệu quan trọng, thậm chí nguy hiểm nếu không được phát hiện sớm.
- Huyết áp kẹt là gì?
Huyết áp kẹt là tình trạng mà hiệu số huyết áp – chênh lệch giữa huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương – bị thu hẹp bất thường, thường dưới 30 mmHg.
Ví dụ:
- Huyết áp bình thường: 120/80 mmHg → hiệu số = 40 (bình thường)
- Huyết áp kẹt: 100/85 mmHg → hiệu số = 15 (huyết áp bị “kẹt”)
- Vì sao huyết áp bị “kẹt”?
Một số nguyên nhân thường gặp:
- Hẹp van động mạch chủ: máu không bơm ra khỏi tim dễ dàng → giảm huyết áp tâm thu.
- Tràn dịch màng tim/chèn ép tim cấp: cản trở tim giãn nở và tống máu.
- Tăng huyết áp ác tính: huyết áp tâm trương tăng rất cao, làm hẹp hiệu số.
- Suy tim nặng, sốc tim hoặc sốc mất máu: giảm cung lượng tim rõ rệt.
- Triệu chứng nhận biết
- Chóng mặt, dễ ngất xỉu
- Da lạnh, tím đầu chi, vã mồ hôi
- Mạch nhanh, yếu, khó bắt
- Khó thở, lú lẫn, vật vã
- Thiểu niệu (nước tiểu ít), mệt mỏi kéo dài
⛔ Đây là những dấu hiệu giảm tưới máu toàn thân, cần xử trí cấp cứu nếu kéo dài.
- Phải làm gì khi phát hiện huyết áp kẹt?
- Đo lại huyết áp bằng máy khác hoặc nghe thủ công để loại trừ sai số.
- Đánh giá toàn trạng bệnh nhân: mạch, ý thức, thở, nước tiểu…
- Đến cơ sở y tế nếu huyết áp kẹt kèm triệu chứng bất thường (ngất, khó thở, đau ngực…).
- Xử trí theo nguyên nhân: có thể cần truyền dịch, hỗ trợ tim, thở oxy, can thiệp van tim…
“Huyết áp kẹt không phải là bệnh, mà là một dấu hiệu cảnh báo. Phát hiện sớm, xử trí đúng – cứu sống kịp thời!”
Tài liệu tham khảo
- American Heart Association – Understanding Blood Pressure Readings.
https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure - McGee S. Evidence-Based Physical Diagnosis (4th Edition). Elsevier, 2018.
- Kelm M, et al. Narrow Pulse Pressure and Mortality in Cardiovascular Disease: A Marker of Left Ventricular Dysfunction. J Am Coll Cardiol. 2004.
Tintinalli JE, et al. Emergency Medicine: A Comprehensive Study Guide (9th ed). McGraw-Hill, 2020
