- Đau thần kinh ngoại biên là gì?
Hệ thần kinh gồm thần kinh trung ương (não, tủy sống) và thần kinh ngoại biên (các dây thần kinh chạy khắp cơ thể). Tổn thương thần kinh ngoại biên làm tín hiệu truyền đi có thể bị sai lệch hoặc gián đoạn, gây ra những cảm giác bất thường.
- Dấu hiệu nào gợi ý cơn đau thần kinh ngoại biên?
Biểu hiện thường bắt đầu âm thầm, đôi khi chỉ là cảm giác khó chịu nhẹ, nhưng có thể tiến triển nặng dần nếu không phát hiện sớm.
Các dấu hiệu cảnh báo:
- Tê hoặc ngứa râm ran, thường khởi phát ở ngón chân, bàn chân rồi lan dần lên trên.
- Cảm giác nóng rát, châm chích như có kim đâm.
- Mất khả năng cảm nhận nhiệt độ.
- Yếu cơ, khó giữ đồ vật, dễ bị vấp ngã, dáng đi không vững.
- Triệu chứng liên quan đến thần kinh thực vật: chóng mặt khi đứng lên, nhịp tim nhanh, khó kiểm soát tiêu hóa hoặc tiểu tiện, rối loạn tiết mồ hôi.
- Nguyên nhân nào dẫn đến đau thần kinh ngoại biên?
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến đau thần kinh ngoại biên, trong đó phổ biến nhất là:
- Đái tháo đường: đường huyết cao kéo dài gây tổn thương dây thần kinh.
- Thiếu vitamin, đặc biệt là nhóm B (B1, B6, B12).
- Chấn thương hoặc thoát vị đĩa đệm: gây chèn ép dây thần kinh.
- Nhiễm trùng: zona thần kinh, HIV, bệnh Lyme…
- Tác dụng phụ của thuốc, nhất là một số loại dùng trong hóa trị ung thư.
- Lạm dụng rượu: gây thiếu chất dinh dưỡng và tổn thương thần kinh.
Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:
- Tuổi càng cao, nguy cơ càng lớn.
- Thói quen không lành mạnh: hút thuốc, uống rượu, ít vận động.
- Chế độ ăn thiếu dinh dưỡng, đặc biệt thiếu vitamin nhóm B.
- Giải pháp điều trị và chăm sóc
Điều trị đau thần kinh ngoại biên cần kết hợp nhiều biện pháp:
- Thuốc:
- Thuốc giảm đau thần kinh đặc hiệu như Gabapentin, Pregabalin.
- Thuốc giảm đau: Paracetamol hoặc có kết hợp với opioid nhẹ như codeine. Các NSAIDs (naproxen diclofenac, meloxicam…), người bệnh lớn tuổi nên ưu tiên sử dụng NSAIDs ít ảnh hưởng tim mạch, huyết áp như naproxen – sản phẩm thông dụng trên thị trường như Propain, Propain Syrup…
- Vitamin hỗ trợ thần kinh như vitamin 3B, vitamin B12.
- Điều trị bệnh thần kinh ngoại biên thường kéo dài vì vậy người bệnh nên lựa chọn các loại thuốc chất lượng, an toàn có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng từ Châu Âu, Mỹ, Úc… Thuốc được sản xuất tại nhà máy đạt đạt tiêu chuẩn EU-GMP có nhiều năm kinh nghiệm như Remedica Ltd, Orion Corporation.
- Điều chỉnh lối sống:
- Duy trì tư thế để tránh chèn ép dây thần kinh.
- Tập thể dục nhẹ nhàng, đều đặn để duy trì tuần hoàn máu và sức khỏe cơ bắp.
- Nghỉ ngơi hợp lý, tránh vận động quá sức hoặc lặp lại động tác gây đau.
- Chế độ dinh dưỡng: bổ sung vitamin nhóm B, omega-3, hạn chế rượu bia và các chất có hại cho thần kinh.
- Kiểm soát bệnh nền: đặc biệt quan trọng ở người bệnh đái tháo đường, cần kiểm soát đường huyết chặt chẽ.
Mọi thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Việc sử dụng thuốc phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn.
Nguồn tham khảo:
- Bệnh lý thần kinh ngoại biên: https://www.msdmanuals.com/vi/professional
- Bệnh thần kinh ngoại biên: https://umcclinic.com.vn/benh-than-kinh-ngoai-bien-nguyen-nhan-trieu-chung-bien-chung-va-cach-dieu-tri
Chẩn đoán và điều trị đau: Phác đồ điều trị nội trú-tập 2, Bệnh viện Bình Thạnh, 2021.
