ĐAU SAU ZONA LÀ GÌ?
- Là tình trạng đau kéo dài sau khi phát ban zona đã lành, thường dai dẳng hàng tuần hoặc hàng tháng.
- Đau có thể là rát, bỏng, châm chích hoặc như dao đâm, thường ảnh hưởng đến giấc ngủ, tâm lý và sinh hoạt hàng ngày.
MỤC TIÊU ĐIỀU TRỊ
- Giảm đau và khó chịu
- Cải thiện chất lượng cuộc sống, giấc ngủ.
- Phòng ngừa tiến triển thành đau mạn tính.
HỖ TRỢ KHÔNG DÙNG THUỐC
- Tâm lý trị liệu nếu người bệnh lo âu, mất ngủ, trầm cảm.
- Vật lý trị liệu, châm cứu, xoa bóp.
- Giải thích và trấn an bệnh nhân về tính chất đau thần kinh kéo dài.
CÁC NHÓM THUỐC ĐIỀU TRỊ ĐAU SAU ZONA
- Thuốc chống trầm cảm 3 vòng (TCA): Amitriptyline, Nortriptyline
- Giảm đau thần kinh hiệu quả.
- Liều thấp khởi đầu (5–10 mg trước ngủ), tăng dần theo đáp ứng.
- Thuốc chống động kinh: Gabapentin, Pregabalin
- Ức chế dẫn truyền đau qua thần kinh.
- Giảm đau, cải thiện giấc ngủ.
- Thuốc giảm đau thông thường
- Paracetamol hoặc NSAIDs (Naproxen, Diclofenac) có thể dùng bổ trợ, nhưng ít hiệu quả với đau thần kinh đơn thuần.
- Được dùng trong giai đoạn cấp hoặc đau nhẹ.
- Thuốc bôi ngoài da
- Kem Lidocaine 5% hoặc miếng dán: Gây tê tại chỗ, hiệu quả với đau khu trú, da còn nhạy cảm.
- Capsaicin cream/patch: cần tư vấn kỹ, vì có thể gây bỏng rát ban đầu.
- Thuốc giảm đau nhóm opioid (trong một số trường hợp nặng): Codein, Tramadol: có thể cân nhắc nếu các thuốc khác không đáp ứng.
KẾT LUẬN
- Đau sau zona là biến chứng phổ biến nhất và gây khó chịu nhất sau zona thần kinh.
- Việc điều trị cần phối hợp đa mô thức, dùng thuốc đúng nhóm, đúng liều và theo dõi sát.
- Dự phòng bằng tiêm vắc-xin zona ở người ≥ 50 tuổi giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc zona và đau sau zona.
