Viêm đường hô hấp trên là một trong những bệnh lý có số lượng ca mắc nhiều nhất và có thể xảy ra quanh năm. Theo ước tính, trong năm 2015 có 17.2 tỉ ca mắc nhiễm khuẩn hô hấp trên trên toàn thế giới. Các triệu chứng của viêm đường hô hấp trên thường khiến cho người mắc phải cảm thấy vô cùng khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, nhất là ảnh hưởng đến việc học tập và làm việc.

Viêm đường hô hấp trên là gì?

Đường hô hấp trên gồm xoang, đường mũi, hầu họng và thanh quản có nhiệm vụ dẫn không khí từ môi trường bên ngoài cơ thể, sưởi ấm, làm ẩm, thanh lọc và sau đó đưa không khí đến phổi để thực hiện quá trình hô hấp, trao đổi khí. Vì là các cơ quan tiếp xúc trực tiếp với môi trường bên ngoài nên chúng rất dễ bị tấn công từ các tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn, nấm… Trong đó, virus là nguyên nhân gây viêm đường hô hấp phổ biến nhất.

Khi một hoặc nhiều bộ phận của đường hô hấp bị viêm, nhiễm trùng (viêm đường hô hấp), quá trình đưa không khí đến phổi gặp khó khăn, từ đó, có thể gây ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác trong cơ thể. Tình trạng nhiễm trùng ở các bộ phận khác nhau trong đường hô hấp trên sẽ có thể gọi khác nhau. Một số bệnh viêm đường hô hấp trên thường gặp như: viêm xoang, viêm hầu họng, viêm phế quản, viêm thanh quản…

Triệu chứng thường gặp của viêm đường hô hấp trên

Thông thường, triệu chứng của viêm đường hô hấp trên là kết quả của các chất độc tiết ra bởi tác nhân gây bệnh cộng với đáp ứng viêm của hệ miễn dịch. Các triệu chứng thường gặp của nhiễm trùng hô hấp trên bao gồm:

Nghẹt mũi

Chảy nước mũi

Hắt hơi

Đau rát họng

Đau khi nuốt

Ho

Mệt mỏi, đau đầu, đau mỏi cơ khớp, sốt cao

Các triệu chứng ít gặp hơn bao gồm: khó thở, đau vùng xoang, ngứa mắt chảy nước mắt, nôn, buồn nôn, tiêu chảy.

Các triệu chứng của nhiễm trùng đường hô hấp trên thường kéo dài từ 3 đến 14 ngày, nếu dài hơn có thể gợi ý đến các bệnh khác như viêm dị ứng, viêm phổi, viêm phế quản.

Đối với viêm thanh quản do virus, bệnh nhân sẽ bị khan tiếng hoặc mất tiếng do dây thanh âm bị viêm nhiễm, phù nề.

Viêm đường hô hấp trên thường lui dần sau 5-6 ngày, có thể tự khỏi trong vòng 2 tuần. Mặc dù là các bệnh viêm đường hô hấp trên có triệu chứng không nặng nhưng lại là một trong các nguyên nhân khiến bệnh nhân phải nghỉ học, nghỉ lao động. Nếu đồng nhiễm với viêm đường hô hấp dưới, tình trạng sẽ nghiêm trọng hơn do 2 bệnh tự làm nặng lẫn nhau, có nguy cơ dẫn đến tử vọng. Ngoài ra ở các bệnh nhân viêm đường hô hấp thể nặng, vi khuẩn có thể gây ra một vài biến chứng đe dọa tính mạng như viêm não, viêm cơ tim, viêm cầu thận cấp.…

Điều trị viêm đường hô hấp trên

Việc điều trị bệnh đường hô hấp trên thường hướng đến điều trị các triệu chứng của bệnh. Phần lớn bệnh nhân có thể tự điều trị tại nhà mà không cần đến thăm khám bác sĩ và sử dụng thuốc thông qua các cách sau:

Nghỉ ngơi nhiều hơn, đảm bảo ngủ đủ giấc để có thể được thoải mái, có thời gian tự hồi phục.

Không làm việc quá sức.

Uống nhiều nước để bù lại nước và điện giải bị mất đi do bệnh (chảy nước mũi, sốt…).

Duy trì chế độ dinh dưỡng đủ chất nhằm đảm bảo cơ thể được cung cấp đủ năng lượng mỗi ngày.

Ngoài ra, nếu bệnh xuất hiện các triệu chứng nhiễm trùng, bệnh nhân cần tham khảo ý kiến bác sĩ về một số loại thuốc với liều lượng phù hợp để điều trị bệnh dứt điểm, ngăn ngừa nguy cơ xuất hiện biến chứng. Các loại thuốc thường được dùng trong điều trị viêm đường hô hấp trên gồm:

Thuốc giảm đau, hạ sốt: paracetamol, ibuprofen

Thuốc giảm nghẹt mũi: thuốc kháng histamin

Thuốc trị ho: dextromethorphan, guaifenesin, codein

Thuốc giảm viêm, phù nề: steroids như dexamethasone, prednisolone

Thuốc xịt mũi: Beclomethasone, Xylometazoline…

Lưu ý, thuốc kháng sinh chỉ được sử dụng khi bệnh do vi khuẩn gây ra hoặc xuất hiện nhiễm trùng có liên quan đến vi khuẩn. Các loại thuốc này có thể gây ra một số tác dụng phụ và có thể gây nhiễm khuẩn thứ phát, kháng kháng sinh. Vì vậy, bạn không nên sử dụng khi không có chỉ định của bác sĩ.

Viêm đường hô hấp thường xảy ra ở mức độ nhẹ và dễ điều trị. Tuy nhiên, trong một số trường hợp chủ quan, bệnh chuyển biến nghiêm trọng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như: suy giảm trí nhớ, nhiễm trùng ổ mắt, giảm thị lực, tắc mạch xoang hoang, viêm não, viêm thanh quản, áp xe họng, nhiễm trùng huyết… Vì vậy, bên cạnh việc thực hiện tốt các cách phòng tránh bệnh, nếu bạn có dấu hiệu mắc bệnh, hãy đến bệnh viện để được kiểm tra và hỗ trợ điều trị sớm.