Chóng mặt là một triệu chứng, có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này. Đây là một triệu chứng rất thường gặp, nhiều người cảm thấy chóng mặt thoáng qua, chỉ cần nghỉ ngơi trong thời gian ngắn, các triệu chứng sẽ giảm dần và khỏi hẳn. Tuy nhiên, chóng mặt cũng có thể xảy ra thường xuyên và lặp lại nhiều lần gây giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Chóng mặt do rối loạn tiền đình cần phân biệt với bệnh lý nào?

Hệ thống tiền đình đảm nhận công việc thăng bằng của cơ thể. Khi có biểu hiện chóng mặt, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến nguyên nhân bởi rối loạn tiền đình.

Cảm giác chóng mặt xảy ra đột ngột gây cho người bệnh cảm giác hoang mang, lo sợ vì có thể dẫn đến các biến cố khác như: tai biến mạch máu não hay do thiếu máu lên não.

Trên thực tế các triệu chứng của rối loạn tiền đình thường gặp nhất là chóng mặt tư thế kịch phát lành tính, viêm thần kinh tiền đình, và bệnh Ménière (rối loạn thính lực). Chóng mặt do rối loạn tiền đình thường gây nhiều khó chịu hơn tổn thương trung ương thần kinh, thường xảy ra từng hồi ngắn và có thể kèm theo triệu chứng tổn thương thần kinh thính giác như ù tai hoặc điếc.

Chóng mặt do tổn thương trung ương thần kinh, nguyên nhân thường gặp là do đột quỵ, bệnh migraine (đau nửa đầu), các bệnh thoái hóa myelin tuy nhiên chỉ chiếm dưới 10% các trường hợp chóng mặt… đặc điểm chóng mặt thường không dữ dội, nhưng lại có những biểu hiện tổn thương thần kinh trung ương báo động nguy hiểm như: rối loạn thị giác, đau đầu dữ dội, nói đớ, tê yếu tay chân…

Ngoài ra, biểu hiện chóng mặt còn có thể xuất phát từ các bệnh thận – tiết niệu, tiêu hóa, tim – mạch, nội tiết hay hô hấp. Nhiều trường hợp chóng mặt cũng có thể xảy ra sau chấn thương ( chấn thương sọ não, mắt, răng – hàm – mặt); một số bệnh nhân có thoái hóa cột sống cổ. Giai đoạn đầu của nhiễm khuẩn thường có thể có biểu hiện sốt, nhức đầu, chóng mặt, nôn. Nhiễm độc hóa chất dùng trong nông nghiệp cũng có thể ảnh hưởng tới thính lực gây rối loạn thăng bằng. Ngoài ra một số thuốc có thể gây tác dụng không mong muốn là chóng mặt.

Chính vì vậy, việc chẩn đoán chính xác chóng mặt do nguyên nhân nào hoặc bệnh lý gì không thể tự nhận định được mà cần phải  được thăm khám bởi các bác sĩ chuyên khoa thần kinh, tai mũi họng hoặc các chuyên khoa khác.

Chóng mặt nếu không điều trị có thể gây biến chứng gì?

Nhiều trường hợp khi thấy chóng mặt thường cố chịu đựng, nhưng do ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, công việc nên người bệnh thường phải đến cơ sở y tế để được thăm khám.

Việc chóng mặt không được điều trị hoặc chưa tìm được nguyên nhân để điều trị triệt để khiến người bệnh gặp nhiều hệ luỵ như:

• Chóng mặt khiến người bệnh dễ stress: Khi mắc phải chứng chóng mặt gây cho người bệnh mệt mỏi, đi lại khó khăn, dễ té ngã nên đa số người bệnh hạn chế làm việc, giao lưu và rơi vào chán nản. Thời gian dài sẽ khiến sinh hoạt khó khăn, chán nản, lạc lõng.
• Chóng mặt dễ dẫn đến tai nạn: Tình trạng chóng mặt, mất thăng bằng khiến người bệnh không chủ động kiểm soát được bệnh. Nhất là khi đang hoạt động đi lại, làm việc, thức dậy buổi sáng, tham gia giao thông…nếu tình trạng chóng mặt tái phát đột ngột có thể khiến bệnh nhân gây ra tai nạn nguy hiểm cho chính bản thân và cả những người xung quanh.
• Các hệ lụy nghiêm trọng khác: Bất kỳ chóng mặt do nguyên nhân nào cũng có những hệ lụy, đơn cử việc chóng mặt do rối loạn tiền đình khiến thông tin liên lạc được truyền đạt tới bộ não sẽ chậm trễ hoặc sai sót, gây ảnh hưởng đến trí nhớ và dẫn đến một số căn bệnh như: Alzheimer, parkinson, thiếu máu não,..

Tóm lại, chóng mặt là triệu chứng thường thấy và biểu hiện của nhiều loại bệnh khác nhau. Chóng mặt không đơn giản chỉ là rối loạn tiền đình vì vậy nếu tình trạng chóng mặt đột ngột, người bệnh tốt nhất là nên nằm nghỉ ngơi. Khi triệu chứng tạm ổn, nên nhờ người thân đưa ngay đến cơ sở y tế để được thăm khám và tìm rõ nguyên nhân. Tuyệt đối không tự chẩn đoán và điều trị sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy cho sức khỏe của bản thân.

Nguồn: TS. Nguyễn Hồng Quân (2023), Sức khoẻ và Đời sống.