Có nhiều nhóm thuốc kháng viêm mang lại hiệu quả cao trong điều trị các đợt bùng phát gút cấp, bao gồm glucocorticoid toàn thân hoặc nội khớp, thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs), colchicin và các tác nhân sinh học ức chế hoạt động của IL-1 beta.
Dưới đây là các nguyên lý chung quan trọng trong việc quản lý đợt bùng phát gút cấp.
1. Nguyên tắc điều trị sớm đợt cấp
Việc điều trị nên bắt đầu càng sớm càng tốt sau khi bệnh nhân có thể cảm nhận được đợt cấp đang diễn ra, tốt nhất là trong vòng vài giờ sau khi khởi phát các dấu hiệu. Các triệu chứng được giải quyết nhanh hơn và triệt để hơn khi bệnh nhân khởi đầu điều trị sớm với liều khuyến cáo đầy đủ của các thuốc kháng viêm. Bệnh nhân cần được duy trì trị liệu trong suốt thời gian bùng phát, và chỉ hạ liều kháng viêm sau khi các triệu chứng đã giảm đáng kể.
2. Nguyên tắc thời gian điều trị đợt cấp
Việc dừng hoàn toàn liệu pháp điều trị cho đợt bùng phát cấp có thể được thực hiện một cách an toàn trong vòng 2 đến 3 ngày sau khi các triệu chứng đã biến mất. Tuy nhiên, trong trường hợp sử dụng glucocorticoid đường uống, việc giảm liều cần được tiến hành chậm hơn để giảm nguy cơ tái phát cũng như tác dụng phụ gây suy chức năng của tuyến thượng thận.
Tổng thời gian điều trị cho đợt bùng phát có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần, tuỳ theo thời điểm khởi đầu liệu pháp kháng viêm cho bệnh nhân. Ở các bệnh nhân tiếp cận điều trị chỉ trong vòng vài giờ kể từ khi khởi phát triệu chứng, thời gian dùng thuốc có thể chỉ trong vòng vài ngày. Thông thường đa số bệnh nhân cần nhu cầu kháng viêm không quá 5 – 7 ngày nếu liệu pháp được khởi đầu ngày trong vòng 12 – 36 giờ. Tuy nhiên ở các bệnh nhân tiếp cận điều trị trễ sau 4 hoặc 5 ngày kể từ khi khởi phát triệu chứng, thời gian dùng thuốc có thể phải kéo dài lên đến vài tuần liên tục.
3. Nguyên tắc dự phòng đợt bùng phát
Nhìn chung, kháng viêm liều thấp nên được duy trì trong những tháng đầu áp dụng liệu pháp hạ urat huyết thanh. Mục đích của phương pháp này nhằm làm giảm nguy cơ tái phát, một vấn đề thường hay gặp trong giai đoạn đầu tiến hành liệu pháp hạ urat huyết thanh.
4. Nguyên tắc điều trị đợt gút cấp ở bệnh gút có nốt tophi
Sự tồn tại của các nốt tophi là một chỉ định cho việc bắt đầu sử dụng liệu pháp hạ urat huyết thanh dài hạn, kể cả giai đoạn trong và sau đợt bùng phát cấp, nhằm giúp đẩy lùi tình trạng viêm khớp mạn tính và tổn thương khớp do gút. Tuy nhiên, vấn đề quản lý các đợt bùng phát cấp tính hầu như không có sự khác biệt đáng kể giữa những bệnh nhân có hoặc không có nốt tophi hiện diện trên lâm sàng.
5. Nguyên tắc lựa chọn thuốc phù hợp theo các bệnh đồng mắc
Các bệnh đồng mắc và các phương pháp điều trị dài hạn liên tục dành cho các bệnh này là những vấn đề quan trọng thường gặp phải trên bệnh nhân gút. Điều này có thể ảnh hưởng đến tính an toàn hoặc hiệu quả của các thuốc kháng viêm, đặc biệt là trên người cao tuổi. Việc đánh giá cẩn thận những trường hợp này trở nên rất quan trọng trong lựa chọn điều trị thuốc kháng viêm quản lý đợt bùng phát cấp.
Các yếu tố dưới đây cần được lưu ý hàng đầu trong việc lựa chọn tác nhân kháng viêm cho bệnh nhân gút cấp:
- Chức năng thận và tình trạng bệnh thận mạn tính.
- Bệnh tim mạch, bao gồm suy tim, tăng huyết áp kiểm soát kém và bệnh mạch vành.
- Bệnh đường tiêu hoá quan trọng nhất là viêm loét dạ dày tá tràng và xuất huyết tiêu hoá.
- Các thuốc sử dụng đồng thời.
- Đái tháo đường, nhất là các trường hợp kiểm soát đường huyết kém.
- Dị ứng hoặc không dung nạp các thuốc kháng viêm.
- Bệnh lý nhiễm trùng đồng thời.
6. Các biện pháp hỗ trợ
Không có biện pháp hỗ trợ nào được chứng minh là có hiệu quả thực sự. Các phương pháp này thường chỉ được sử dụng để góp phần làm giảm bớt triệu chứng cấp, bao gồm: chườm lạnh tại khớp bị tổn thương, giảm hoạt động khớp tạm thời, sử dụng thuốc giảm đau. Các biện pháp hỗ trợ hoàn toàn không thể thay thế cho hiệu quả của liệu pháp kháng viêm trong các đợt gút cấp. Ở những trường hợp có nhu cầu sử dụng nhóm thuốc giảm đau gây nghiệp opioid một cách không thường xuyên, hàm lượng liều thấp nhất và thời gian duy trì ngắn nhất luôn được khuyến cáo.
Tài liệu tham khảo: Bệnh gút từ khoa học cơ sở đến thực hành lâm sàng.
